Türkiye’de 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren yeşil kart yerine geçen Genel Sağlık Sigortası (GSS) sistemi, sosyal güvencesi olmayan vatandaşların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için önemli bir adım olarak hayata geçirilmiştir. Ancak bu sistem, GSS borcu olan yurttaşların hizmetlerden faydalanmasını engelleyebilir. Ülke genelinde 9 milyondan fazla kişi GSS kapsamında yer alırken, 2024 yılı itibarıyla GSS tutarı aylık 600 liradır. AKP’nin TBMM’ye sunacağı torba yasalardan birinde GSS borcu olan vatandaşlar için düzenleme yapılacağı yönünde haberler çıkmıştır. Ancak bu düzenleme gerçekleşmezse, sosyal güvencesi olmayan yurttaşlar 1 Ocak’tan itibaren sağlık hizmetlerinden mahrum kalabilirler.
CHP’nin Gölge Sağlık Bakanı Zeliha Aksaz Şahbaz ise konuyla ilgili endişelerini dile getirmiştir. Şahbaz, vatandaşların ödeyemedikleri prim borçları nedeniyle icra gönderildiğini ve sağlık hizmeti hakkından mahrum bırakıldığını belirtmiştir. Bu durumun sosyal devlet ilkesine ve insan haklarına aykırı olduğunu vurgulayan Şahbaz, GSS borçlarının ödenememesinin vatandaşları ciddi mağduriyetlere sürüklediğine dikkat çekmiştir.
Sağlık hizmetlerinden yararlanmanın en temel hak olduğu düşünüldüğünde, GSS sistemi altında kapsama dahil olamayan veya prim borcu nedeniyle hizmetlerden mahrum kalma riski taşıyan vatandaşların durumu endişe vericidir. Sağlık hakkının herkes için erişilebilir olması gerektiği ilkesinden hareketle, sosyal devletin bu tür durumlarda vatandaşları desteklemesi ve koruması beklenmektedir. Bu bağlamda, AKP’nin yapacağı düzenlemelerin bu konuda adil ve hakkaniyetli bir yaklaşımla gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir.
GSS borcu olan vatandaşların da sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için çözüm odaklı politikaların oluşturulması gerekmektedir. Devletin vatandaşlarına sağlık hizmetlerini sunarken, onların ekonomik durumlarını da gözetmesi ve prim ödeme konusunda esneklik sağlaması önemlidir. Tabii ki, bu durumun istismarına da engel olacak düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, GSS sistemi altında sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkına sahip olan vatandaşların prim borçları nedeniyle mağduriyet yaşamaları beklenmedik bir durumdur. Devletin, sosyal devlet ilkesi gereği bu tür durumlarda vatandaşlarına destek olması ve adil bir şekilde çözüm üretmesi gerekmektedir. AKP’nin yapacağı düzenlemelerin bu bağlamda vatandaşların haklarını koruyacak şekilde gerçekleşmesi önemlidir.
